हनुमान की राय से रावण क्रोधित, पूँछ जलाने का हुक्म
जदपि कही कपि अति हित बानी । भगति बिबेक बिरति नय सानी ॥
बोला बिहसि महा अभिमानी । मिला हमहि कपि गुर बड़ ग्यानी ॥१॥
Jadapi kahee kapi ati hit baanee Bhagati bibek birati nay saanee ।
Bola bihasi maha abhimaanee Mila hahahi kapi gur bad gyanee ॥
मृत्यु निकट आई खल तोही । लागेसि अधम सिखावन मोही ॥
उलटा होइहि कह हनुमाना । मतिभ्रम तोर प्रगट मैं जाना ॥२॥
Mrutyu nikat aai khal tohee Laagesi adham sikhaavan mohee ।
Ulata hoihi kah Hanumaana Matibhram tor pragat mai jaana ॥
सुनि कपि बचन बहुत खिसिआना । बेगि न हरहु मूढ़ कर प्राना ॥
सुनत निसाचर मारन धाए । सचिवन्ह सहित बिभीषनु आए ॥३॥
Suni kapi bachan bahut khisiaana Begi na harahu moodh kar praana ।
Sunat nisaachar maaran dhaae Sachivanh sahit Bibheeshanu aae ॥
नाइ सीस करि बिनय बहूता । नीति बिरोधा न मारिअ दूता ॥
आन दंड कछु करिअ गोसाँई । सबहीं कहा मंत्र भल भाई ॥४॥
Naai sees kari binay bahoota Neeti birodh na maaria doota ।
Aan dand kachhu karia gosaai Sabahee kahaa mantra bhal bhai ॥
सुनत बिहसि बोला दसकंधर । अंग भंग करि पठइअ बंदर ॥५॥
Sunat bihasi bola daskandhar Ang bhang kari pathaia Bandar ॥
(दोहा)
कपि कें ममता पूँछ पर सबहि कहउँ समुझाइ ।
तेल बोरि पट बाँधि पुनि पावक देहु लगाइ ॥ २४ ॥
kapi ke mamata poonch par sabahi kahau samuzaai ।
Tel bori pat baandhi puni paavak dehu lagaai ॥
હનુમાનની સલાહથી રાવણ ક્રોધિત, પૂંછડી સળગાવવાનો હુકમ
કપિએ કહી પરમ હિત વાણ વિરતિ વિવેક ભરેલી જ્ઞાન
તોપણ હસ્યો કરી અભિમાન રાવણ બોલ્યો કપિ વિદ્વાન
મળ્યો મને ગુરુ આજ મહાન. મૃત્યુ નિકટ તારું ખલ જાણ,
આપે એથી મને સલાહ. બોલ્યા ત્યારે પવનકુમાર,
સમીપ તારી કાળ રહ્યો મતિભ્રમ તેથી તને થયો.
અતિ ક્રોધિત દસશીશ થયો; પ્રાણ મૂઢનો તરત હરો;
મારવા ગયા અસુર અનેક આવ્યા ત્યાં જ વિભીષણ નેક.
વંદી કહ્યાં વચનને ગૂઢ નીતિવિરુદ્ધ મારવો દૂત,
દંડ એટલે અન્ય કરો; બોલ્યા સર્વ વિચાર ખરો.
સુણી હસી બોલ્યો દસકંધર, અંગભંગ છો બનતો બંદર
(દોહરો)
કપિની મમતા પુચ્છ પર સાચેસાચ કહું,
વસ્ત્ર તેલમાં બોળતાં બાળો તે જ સહુ.